Er is een nieuwe syllabus bedrijfseconomie vwo 2027. Er zijn veel eindtermen geschrapt en nieuwe eindtermen toegevoegd. In het schooljaar 2024-2025 starten de leerlingen in 4 vwo met het nieuwe programma. Wat gaat er precies veranderen?
Het is augustus 2018. Docenten en leerlingen starten met het nieuwe vak bedrijfseconomie. In de jaren die volgen, kijkt de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) kritisch naar de invoering van het nieuwe examenprogramma met behulp van enquêtes en interviews. Uit het meerjarige monitoronderzoek van SLO wordt al snel duidelijk dat het havo-programma nog steeds ‘overladen’ is. Een terugkerend probleem dat eerder ook voor het vak economie speelde. “Docenten hebben vooral bij het havo-programma te weinig tijd om het examenprogramma goed te behandelen.”
“Opties moeten echt uit het programma”
Overladenheid speelt bij het vwo-programma geen rol. Uit het SLO-onderzoek komen wel een aantal suggesties voor verbetering: “Bij vwo wordt in de opmerkingen benadrukt dat zowel ‘opties’ als domein F te ver zijn doorgeschoten, terwijl marketing als onderdeel van het examenprogramma in de verdrukking komt.” Of zoals een docent in een enquête opmerkt: “Opties moeten echt uit het programma. Dat hoeven de leerlingen echt niet te beheersen om deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer.”
Meer dan 50 begrippen geschrapt in de havo-syllabus
De conclusies uit het monitoronderzoek van SLO zijn aanleiding voor het College voor Toetsen en Examens (CvTE) om in oktober 2021 een syllabuscommissie bedrijfseconomie te laten starten onder leiding van Quincy Elvira. De commissie richt zich in eerste instantie op de havo-syllabus “omdat de zorgpunten daar het grootst zijn” en kiest voor een wijziging in twee stappen:
- In een “nader vastgestelde” syllabus 2024 zijn enkele eindtermen geschrapt (erven, schenken, causation, effectuation, financieringsresultaat, bedrijfsresultaat en voorziening komen niet terug op het eindexamen in 2024).
- In de syllabus 2025 zijn meer dan 50 begrippen geschrapt maar ook nieuwe eindtermen toegevoegd. De leerlingen in 4 havo zijn dit schooljaar gestart met de voorbereiding voor het eindexamen in 2025.
Een nieuwe vwo-syllabus
Na de havo-syllabus is de vwo-syllabus aan de beurt. Na een veldraadpleging onder docenten publiceert het College voor Toetsen en Examens (CvTE) in juni 2023 een nieuwe vwo-syllabus. Het CvTE schrijft op examenblad.nl: “Als invoeringsmoment is voor de vwo syllabus het centraal examen 2027 gekozen (start cohort in augustus 2024)…zodat er voldoende tijd is om de wijzigingen in het lesmateriaal te kunnen verwerken.” In het schooljaar 2024-2025 starten de leerlingen in 4 vwo dus met het nieuwe examenprogramma. Een groot deel van de wijzigingen in de havo-syllabus is overgenomen in de nieuwe vwo-syllabus. Daarnaast zijn er flink wat eindtermen geschrapt en nieuwe onderwerpen toegevoegd. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen per domein?
Domein B: Van persoon naar rechtspersoon
In domein B heeft de commissie de volgende eindtermen geschrapt:
- De verplichte spaarvorm van het bedrijfspensioen (11.2.10 en 11.2.11).
- De begrippen call- en putopties (11.2.12).
- De eindtermen 12.2.1 tot en met 12.2.4 over causation en effectuation.
- Het begrip surseance van betaling (13.1.7 en 13.1.8).
- De verschillende indelingscriteria voor een organisatie (14.1.1 en 14.1.2). Deze eindtermen komen op een andere plek in de syllabus weer terug.
- De controleverklaring en rol van de externe accountant (14.2.3). Deze eindterm staat al in domein G.
Naast kleine wijzigingen in bijvoorbeeld handelingswerkwoorden en het aanpassen van onduidelijkheden in de huidige syllabus, worden de volgende begrippen toegevoegd aan domein B: private lease, creditcard, Bureau Krediet Registratie (BKR), hypotheeknemer, hypotheekgever, recht van hypotheek, raad van toezicht, ondernemingsraad en medezeggenschapsraad. Tot slot zijn in subdomein B4 twee nieuwe eindtermen toegevoegd over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en true pricing (‘uitleggen’).
Domein C: Interne organisatie en personeelsbeleid
In subdomein C2 brengt de commissie meer structuur aan in de syllabus door te starten vanuit twee nieuwe eindtermen (17.1 en 17.2). Het personeelsbeleid wordt, net als in de nieuwe havo-syllabus, opgedeeld in drie fasen. Voor elke fase worden de belangrijkste begrippen expliciet genoemd in de nieuwe syllabus:
- Instroom: werving en selectie met begrippen als vacature, recruiter, aanstelling, proeftijd, primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.
- Doorstroom: de ontwikkeling, beoordeling en beloning van werknemers met begrippen als promotie, demotie en taakroulatie.
- Uitstroom: het laten gaan van werknemers, vrijwillig of met ontslag, en het vinden van een nieuwe baan met begrippen als outplacement, transitievergoeding, pensioen en exitgesprekken.
Andere eindtermen in subdomein C2 lijken te worden geschrapt maar worden vervolgens herschreven tot nieuwe eindtermen. De inhoud van de examenstof verandert daardoor niet of nauwelijks.
Domein D: Investeren en financieren
In subdomein D2 worden de volgende eindtermen geschrapt:
- 20.2.6 over de invloed van de netto contante waarde van nieuwe projecten op de marktwaarde van een organisatie (het begrip netto contante waarde is onderdeel van het schoolexamen in de context van investeringsselectie).
- 21.9 over het uitleggen en berekenen van het disagio op obligaties.
- 21.11 over off-balance-sheet risico’s / off-balance-financiering.
- 21.12 en 21.13 over opties en termijncontracten in relatie tot short posities en long posities.
Verder worden in domein D de begrippen marktefficiëntie en marktsentiment geschrapt en wordt de analyse van de winstverdeling (of resultaatverdeling) verplaatst naar domein F.
Met het schrappen van de eindtermen over opties en termijncontracten (zowel in domein B als in domein D) verdwijnt er een groot onderwerp uit het examenprogramma. Het kopen en schrijven van call- en putopties kan in het nieuwe programma als keuzeonderwerp worden behandeld.
Domein E: Marketing
In domein E zorgt de syllabuscommissie (net als in de nieuwe havo-syllabus) voor meer structuur en samenhang door te starten vanuit het begrip ‘marketingdoelstellingen’ in de nieuwe eindterm 25.1 (met begrippen als marktpositie, markt creëren, marktaandeel en klantbehoud). In de oude syllabus stond het begrip klantwaardepropositie centraal in subdomein E2 terwijl het niet expliciet genoemd werd in de eindtermen. Het begrip klantwaardepropositie is nu geheel geschrapt uit de syllabus (dus ook uit begeleidende teksten in de syllabus).
De commissie kiest verder in domein E voor het schrappen en verduidelijken van begrippen. De begrippen sponsoring, push-strategie, pull-strategie, B2C, B2B, C2B en C2C worden geschrapt en de 4P’s van de marketingmix worden duidelijker uitgewerkt. De P van prijsbeleid wordt bijvoorbeeld beperkt tot drie begrippen: afroompolitiek, penetratiepolitiek en psychologische prijzen.
Tot slot voegt de commissie een belangrijke nieuwe eindterm toe: de vier onderdelen van de vraaggerichte 4C marketingmix. In het 4C-model wordt de marketingmix bekeken vanuit een klantperspectief:
- Customer solution: de oplossing voor de consument die rekening houdt met behoeften en wensen van de klant.
- Customer cost: alle kosten die een consument moet maken, meer dan de P van prijs.
- Convenience: gemak en plezier voor de consument in de gebruikservaring.
- Communication: wederzijdse communicatie tussen de organisatie en de klant.
De leerlingen moeten de vier onderdelen kunnen uitleggen, verschillen tussen de 4P’s en 4C’s kunnen uitleggen en “concrete keuzes uit het marketingbeleid vanuit het 4C en/of 4P model evalueren”.
Domein F: Financieel beleid
Op het eerste gezicht lijkt er in domein F veel gewijzigd in de syllabus. Bij nader inzien blijkt het vooral te gaan om het verduidelijken van begrippen en het verplaatsen van eindtermen. Wat is er wel veranderd in domein F? De begrippen kritische succesfactoren (ksf) en prestatie-indicatoren (kpi) zijn geschrapt. Volgens de commissie heerst er “nogal wat verwarring rond het begrip ksf”. “Dit maakt het onderdeel ksf en kpi, mede door contextgevoeligheid, complex voor zowel docent als leerling.” Daarnaast zijn de volgende begrippen geschrapt in domein F: transfer pricing, vaste verrekenprijs, prijsverschil bij inkoop, voorraadgrootheid, stroomgrootheid.
Domein G: Verslaggeving
In domein G heeft de commissie de eindtermen over ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen en risico’s’ (32.2), het DuPont schema (32.6) en de invloed van verschillende wet- en regelgevingen op de jaarrekening (32.7) geschrapt. Verder heeft de commissie de belangrijkste begrippen verder uitgewerkt en verduidelijkt. De onderdelen van het jaarverslag worden expliciet gemaakt, de immateriële en financiële vaste activa worden gedefinieerd en de reserves worden beperkt tot algemene reserve, herwaarderingsreserve en agioreserve.
De uitgeverijen moeten aan de slag
De nieuwe syllabus bedrijfseconomie vwo 2027 is flink gewijzigd. De educatieve uitgeverijen moeten aan de slag: schrappen van onderwerpen, herschrijven van theorie, opgaven en toetsopgaven, toevoegen van nieuwe onderwerpen, met de stofkam door de lesmethodes.
Klaar voor Cumulus bedrijfseconomie?
Steeds meer scholen zijn klaar voor Cumulus bedrijfseconomie en stappen over. Met een nieuwe syllabus in aantocht is het een heel goed schooljaar om opnieuw kritisch te kijken naar de verschillende lesmethodes bedrijfseconomie en een overstap naar Cumulus te overwegen.
Meer dan 190 scholen werken al met Cumulus. Heb je vragen over Cumulus of over de nieuwe syllabus bedrijfseconomie havo? Of wil je meer weten over de Cumulus lesmethodes in een persoonlijk gesprek of videobel-afspraak? Je kunt ons bereiken via info@cumulus.co of 06 – 18 47 55 47.
Over Cumulus
Cumulus combineert de kracht van digitaal en papier in lesmethodes, toetsmakers en examenbundels voor economie en bedrijfseconomie. Probeer de gratis demo op cumulus.co en bestel een proefexemplaar van onze werkboeken.
Blijf op de hoogte en schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
Nieuw in Cumulus: begrippentrainer!
De vakken economie en bedrijfseconomie zitten vol met begrippen. Kennis van deze begrippen stelt leerlingen in staat (bedrijfs)economische problemen beter te analyseren, verbanden te leggen en oplossingen te bedenken. Wist je dat leerlingen sinds 1 juli hun kennis van meer dan 700 (bedrijfs)economische begrippen kunnen trainen met de nieuwe begrippentrainer? Een nieuwe functie die beschikbaar is voor alle lesmethodes.
