In augustus 2023 start het nieuwe programma bedrijfseconomie havo. Er is veel inhoud geschrapt in het examenprogramma. Alle lesmethodes moeten worden aangepast. In deze blogpost leggen we uit wat er precies verandert in de syllabus 2025.

In het afgelopen jaar heeft een commissie onder leiding van Quincy Elvira de syllabus bedrijfseconomie havo aangepast. “Met de wijzigingen verwachten wij tegemoet te komen aan wensen van veel docenten om de omvang van de leerstof voor het centraal examen havo te verminderen en de samenhang van de syllabus te verbeteren.”, aldus het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Eerst heeft de commissie in de syllabus voor het eindexamen in 2024 enkele eindtermen en begrippen geschrapt. Vervolgens heeft de commissie in de syllabus bedrijfseconomie havo 2025 nog veel meer begrippen en eindtermen geschrapt maar ook nieuwe eindtermen toegevoegd.

In een eerdere blogpost schreven we over de nieuwe syllabus voor het eindexamen in 2024 (erven, schenken, causation, effectuation, financieringsresultaat, bedrijfsresultaat en voorziening komen niet terug op het eindexamen in 2024). In deze blogpost bespreken we per domein de belangrijkste wijzigingen in de syllabus bedrijfseconomie havo 2025.

Domein B: Van persoon naar rechtspersoon

De wijzigingen in domein B zijn voor een groot deel al gemaakt in de syllabus 2024 door de eindtermen over erven en schenken (11.4.4 en 11.4.5) en causation en effectuation (12.2.1 t/m 12.2.3) te schrappen. In de syllabus 2025 worden bovendien de volgende eindtermen geschrapt:

• De verplichte spaarvorm van het bedrijfspensioen (11.2.9 en 11.2.10).
• De SWOT-analyse in het marketingplan (12.3.2). De commissie schrijft over de SWOT-analyse: “Recent onderzoek stelt dat studenten aan een universiteit dergelijke analyses al lastig vinden door het gebrek aan praktijkkennis. Laat staan leerlingen in havo 4/5.”
• Het begrip surseance van betaling (13.1.7 en 13.1.8).
• De verschillende indelingscriteria voor een organisatie (14.1.1 en 14.1.2). Deze eindtermen komen op een andere plek in de syllabus weer terug.
• De controleverklaring en rol van de externe accountant (14.2.3). Deze eindterm staat al in domein G.

Naast kleine wijzigingen in bijvoorbeeld handelingswerkwoorden en het aanpassen van onduidelijkheden in de huidige syllabus, worden de volgende begrippen toegevoegd aan domein B: private lease, hypotheeknemer, hypotheekgever, recht van hypotheek, raad van toezicht, ondernemingsraad en medezeggenschapsraad. Tot slot wordt in subdomein B4 een nieuwe eindterm over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) opgenomen.

Domein C: Interne organisatie en personeelsbeleid

In domein C voegt de syllabuscommissie een eindterm toe over “werving en selectie van personeel in relatie tot de doelstelling en de aard van de organisatie” (16.1). In de aanvulling bij de nieuwe syllabus schrijft de commissie dat door “het toevoegen van werven en selecteren van personeel […] keuzes in personeelsbeleid completer worden”. Nieuwe begrippen bij deze eindterm zijn personeelsbehoefte, functieprofielen, functiewaardering, sollicitatieprocedure en vacatures.

Naast het begrip ‘arbowetgeving’ worden de volgende eindtermen geschrapt in domein C:

• Uitleggen dat het personeel tot het human capital van de organisatie hoort (16.2).
• De wettelijke eisen noemen opdat er sprake is van een individuele arbeidsovereenkomst (16.3). Deze eindterm is opgenomen in een andere bestaande eindterm.
• De bevoegdheden van de ondernemingsraad en van de vakbond noemen en de gevolgen ervan voor de organisatie uitleggen (16.8).

Domein D: Investeren en financieren

In domein D worden – naast het begrip ‘nominale waarde van een aandeel’ – twee belangrijke eindtermen geschrapt:

• Het verschil tussen het maatschappelijk aandelenkapitaal en het geplaatst aandelenkapitaal berekenen (19.1).
• Het agio op aandelen berekenen (19.4).

De commissie schrijft over deze wijziging in het programma: “Bij het aantrekken van eigen vermogen stelt de commissie dat de opbrengst van een emissie (emissiekoers x geplaatste aandelen) centraal staat. Of een bedrijf aandelen verkoopt gelijk, boven of onder de nominale waarde is minder van belang. Daarmee vervalt de noodzaak van het noemen van agio.” Hiermee verdwijnen de ‘klassieke’ aandelenemissie-opgaven van het eindexamen.

Verder wordt in domein D eindterm 20.2 toegevoegd. Dit is een verduidelijking van de oude eindterm over de voorwaarden die vermogensverschaffers stellen (18.1.2).

Domein E: Marketing

In domein E zorgt de syllabuscommissie voor meer structuur en samenhang door te starten vanuit het begrip ‘marketingdoelstellingen’ in de nieuwe eindterm 22.1 (met begrippen als marktpositie, markt creëren, marktaandeel en klantbehoud). In de oude syllabus stond het begrip klantwaardepropositie centraal in subdomein E2 terwijl het niet expliciet genoemd werd in de eindtermen. Het begrip klantwaardepropositie is nu geheel geschrapt uit de syllabus (dus ook uit begeleidende teksten in de syllabus).

De commissie kiest verder in domein E voor het schrappen en verduidelijken van begrippen. De begrippen sponsoring, push-strategie, pull-strategie, B2C, B2B, C2B en C2C worden geschrapt. De 4P’s van de marketingmix worden duidelijker uitgewerkt om overladenheid in (sommige) lesmethodes te voorkomen. De P van prijsbeleid wordt bijvoorbeeld beperkt tot drie begrippen: afroompolitiek, penetratiepolitiek en psychologische prijzen (begrippen die op dit moment ook in Cumulus bedrijfseconomie zijn opgenomen).

Domein F: Financieel beleid

In subdomein F1 (Vastleggen van financiële en niet-financiële informatie) staat bij eindterm 23.1 twee keer een ‘nota bene’. De eerste ‘NB’ is voor iedereen bekend: “de kandidaat hoeft geen journaalposten op te stellen”. De tweede ‘NB’ is een belangrijke, nieuwe toevoeging van de syllabuscommissie: “de kandidaat hoeft de gevolgen van financiële feiten voor voorzieningen en overlopende posten niet uit te analyseren”. Omdat het begrip voorziening helemaal is geschrapt door de syllabuscommissie, betekent dit dat een havo-leerling niet meer uitgebreid hoeft te rekenen met overlopende posten. Een duidelijke vereenvoudiging ten opzichte van het vwo-programma.

Verder zijn in domein F de begrippen voorraadgrootheid en stroomgrootheid en de eindtermen over kritische succesfactoren (ksf) en prestatie-indicatoren (kpi) geschrapt (24.2 en 24.3). Volgens de commissie heerst er “nogal wat verwarring rond het begrip ksf”. “Dit maakt het onderdeel ksf en kpi, mede door contextgevoeligheid, complex voor zowel docent als leerling.”

Domein G: Verslaggeving

In domein G heeft de commissie een aantal eindtermen en begrippen geschrapt. De eindterm over ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen en risico’s’ (26.2) verdwijnt. Verder worden de volgende begrippen geschrapt uit de syllabus: resultaat per aandeel, cashflow per aandeel, immateriële vaste activa, materiële vaste activa, financiële vaste activa en effecten.

De uitgeverijen moeten aan de slag!

De commissie Elvira heeft flink geschrapt in de eindtermen en begrippen in de nieuwe syllabus bedrijfseconomie havo 2025. Of het daadwerkelijk tot een minder ‘overladen’ havo-programma leidt, hangt af van de educatieve uitgeverijen. Zij moeten flink aan de slag: schrappen van onderwerpen, herschrijven van theorie, opgaven en toetsopgaven, met de stofkam door de lesmethodes. Eerst voor havo en vervolgens voor vwo (die syllabus is binnenkort aan de beurt).

Klaar voor Cumulus bedrijfseconomie?

Steeds meer scholen zijn klaar voor Cumulus bedrijfseconomie en stappen over. Met een nieuwe syllabus in aantocht en het einde van de afschrijvingstermijn van bestaande boeken in zicht, is het een heel goed schooljaar om opnieuw kritisch te kijken naar de verschillende lesmethodes bedrijfseconomie en een overstap naar Cumulus te overwegen.

Meer dan 150 scholen werken al met Cumulus. Heb je vragen over Cumulus of over de nieuwe syllabus bedrijfseconomie havo? Of wil je meer weten over de Cumulus lesmethodes in een persoonlijk gesprek of videobel-afspraak? Je kunt ons bereiken via info@cumulus.co of 06 – 18 47 55 47. 

---

Over Cumulus

Cumulus combineert de kracht van digitaal en papier in lesmethodes, toetsmakers en examenbundels voor economie en bedrijfseconomie. Probeer de gratis demo op cumulus.co en bestel een proefexemplaar van onze werkboeken op cumulus.co/proefexemplaar.

Nieuw in Cumulus: Test jezelf!

Test jezelf is de eerste stap in de ontwikkeling van een nieuwe oefenomgeving voor de leerling. Met behulp van een digitale formatieve toets controleert een leerling aan het einde van een onderwerp of hij de kennis en vaardigheden van een onderwerp beheerst en klaar is voor moeilijkere opgaven uit het werkboek. De leerling en de docent krijgen automatisch inzicht in de resultaten.