In augustus 2021 start het nieuwe programma economie havo. Er is veel inhoud geschrapt in het examenprogramma. Lesmethodes worden herzien, docenten krijgen de kans om een nieuwe lesmethode te kiezen. In deze blogpost leggen we uit wat er precies verandert in de domeinen G, H en I in het nieuwe examenprogramma economie havo 2023.
Deze blogpost is onderdeel van een serie over de nieuwe examenprogramma’s economie havo en vwo:
- December 2020: Wat verandert er in het nieuwe examenprogramma economie havo?
- September 2020: Heel veel schrappen in het nieuwe examenprogramma economie havo!
- Maart 2020: Het IS-MB-GA model
- Oktober 2019: Het nieuwe examenprogramma economie (vwo)
- November 2018: Een nieuwe havo-syllabus economie in 2020?
De afgelopen jaren heeft een commissie onder leiding van Yolanda Grift de syllabus economie havo aangepast. “Met de wijzigingen wil de commissie de leerstof voor het centraal examen havo inkorten, eindtermen verduidelijken en samenhang versterken.”, aldus het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Eerst heeft de commissie de syllabus voor het huidige schooljaar aangepast: de eindtermen G3, G4.1, H1.1, H1.4 en H2.4 behoren niet langer tot het examenprogramma en de vuistregel voor het berekenen van reële grootheden is toegevoegd. Vervolgens heeft de commissie de syllabus voor 2023 herschreven.
In een eerdere blogpost hebben we voor de domeinen D (Markt), E (Ruilen over de tijd) en F (Samenwerken en onderhandelen) de belangrijkste veranderingen op een rij gezet. In deze blogpost bekijken we de domeinen G, H en I.
Domein G: Risico en informatie
Het domein G zou ook ‘Verzekeren’ kunnen heten. De wijzigingen in domein G zijn zeer beperkt. De commissie heeft (net als in de herziene syllabus voor 2021) het subdomein G3 ‘Risico en beleggen’ en eindterm G4.1 (“de keuze omtrent het aantrekken van eigen en vreemd vermogen van een onderneming”) geschrapt. Reden: deze eindtermen overlappen met de syllabus Bedrijfseconomie. Verder zijn drie mogelijke redenen om wel of niet te verzekeren expliciet gemaakt in de nieuwe eindterm G1.2.
Domein H: Welvaart en groei
Voor domein H heeft de commissie gekozen voor een indeling in vier nieuwe subdomeinen: Macro-economische kringloop, nationaal inkomen en welvaart, Economische groei, Ongelijkheid en herverdeling en Arbeidsmarkt en werkloosheid.
Subdomein H4 Arbeidsmarkt en werkloosheid is een belangrijke toevoeging aan domein H. In de oude syllabus is de arbeidsmarkt alleen opgenomen bij de verplichte contexten. Dat leidt soms tot verwarring bij docenten. In het nieuwe examenprogramma komt de arbeidsmarkt terug in de eindtermen in domein D (vraag en aanbod, arbeidsmarktinstituties en contractvormen) en domein H (werkloosheid).
Verder zijn de aanpassingen in domein H beperkt. De Nationale Rekeningen (inclusief de Staat van Middelen en Bestedingen) zijn geschrapt. Het berekenen van het bruto binnenlands product (bbp) vanuit de productie, de bestedingen en de inkomens is weer opgenomen in de syllabus, terwijl deze eindterm in de syllabus van 2021 werd geschrapt.
Domein I: Goede tijden, slechte tijden
In domein I is flink geschrapt door de commissie: het GV-GA model, de verkeersvergelijking van Fisher en het onderwerp Wisselkoersen zijn verdwenen uit de syllabus. De betalingsbalans (met nadruk op de lopende rekening) is verplaatst naar domein H. De commissie heeft geen nieuw macro-economisch model opgenomen in domein I. Docenten en havo-leerlingen zullen hier blij mee zijn. Wisselkoersen kan natuurlijk als keuzeonderwerp behandeld worden. In de praktijk is hier echter niet altijd tijd voor.
Wat betekent dit voor Cumulus?
In 2016 introduceerden de eerste 17 scholen Cumulus economie in de bovenbouw. Inmiddels werken ruim 100 scholen met Cumulus. De afgelopen jaren hebben we onze lesmethodes economie aangepast aan het nieuwe examenprogramma (havo en vwo).
Sinds 1 januari zijn de eerste 90 lessen uit de thema’s Geldzaken, Welvaart, Speltheorie en Markt voor iedereen beschikbaar. In februari verschijnt de inhoud van het vijfde thema Arbeid. Alle inhoud is volledig aangepast aan het nieuwe examenprogramma. We hebben veel inhoud geschrapt, nieuwe inhoud toegevoegd, samenvattingen uitgebreid en vooral veel nieuwe (instap-)opgaven geschreven. Het programma is duidelijk minder overladen. De opdracht van de commissie Grift lijkt geslaagd.
Oordeel zelf en bekijk alle lessen met de gratis demo op cumulus.co. Bestel ook een gratis proefexemplaar van het werkboek op cumulus.co/proefexemplaar.
