De scholen zijn dicht door het Coronavirus, docenten verzorgen onderwijs op afstand. Hoe werkt online lesgeven eigenlijk? Een docent uit het Cumulus team deelt zijn ervaring.
Docenten hebben afgelopen week hun eerste lessen op afstand gegeven. Het varieert van het huiswerk in Magister zetten tot volledige online lessen via bijvoorbeeld Google Meet. De Cumulus redactie bestaat uit docenten die de afgelopen week ook onderwijs op afstand hebben verzorgd. Henk Douna, mede-oprichter van Cumulus en docent economie en bedrijfseconomie op Het Amsterdams Lyceum deelt zijn ervaring: “Natuurlijk zijn de lessen in het echte klaslokaal anders dan mijn online lessen. Er gaat niets boven een les op school. Toch kun je de situatie op school redelijk nabootsen in een online les. Probeer dat dan ook zoveel mogelijk te doen. Zowel docenten als leerlingen hebben behoefte aan structuur in deze onzekere tijden. Bovendien gaan onze leerlingen niet ineens massaal zelfstandig aan de slag nu zij thuis zitten.
Hoe ziet een online les eruit?
Op Het Amsterdams Lyceum volgen we voor de lessen het normale rooster in Magister. Leerlingen wisselen tussen de lessen niet van klaslokaal maar van team in Microsoft Teams. Voor economie en bedrijfseconomie werken we op Het Amsterdams Lyceum met Cumulus. We gebruiken de lessen uit Cumulus ook voor onderwijs op afstand.
Mijn eerste online lessen zagen er vorige week als volgt uit:
- Online etiquette: voor we beginnen, bespreek ik de regels in de digitale klas. Alle leerlingen zetten hun geluid uit (‘mute’), alle leerlingen zetten hun camera uit (onnodig datagebruik en bovendien niet nodig), de docent heeft de camera en het geluid aan. Leerlingen stellen vragen via de chat (vooral bij het maken van de opgaven), de docent geeft antwoord via de chat of door te spreken. Net als in de klas hebben de leerlingen een pen, papier, rekenmachine en het Cumulus werkboek nodig. We spreken tot slot af dat we de les relatief kort proberen te houden. Paul Kirschner, emeritus hoogleraar onderwijspsychologie, zegt hierover in NRC het volgende: “Houd het kort, 15 tot 20 minuten per sessie.” De praktijk leert dat de online les best langer mag duren dan 20 minuten, maar zeker niet het volledige lesuur. Anders zitten docenten en leerlingen de hele dag achter hun bureau. Zorg voor voldoende pauzes tussen de lessen, loop een rondje, eet wat, zet een kopje koffie.
- Korte uitleg: na het bespreken van de online etiquette, begin ik de les met een uitleg van de theorie bij het betreffende onderwerp. Ik pak de les uit Cumulus en kort deze – waar nodig – in. Ik beperk mij tot de essentie van het onderwerp. Door mijn scherm te delen, zien de leerlingen de Cumulus les in Powerpoint op hun scherm. Vervolgens leid ik de leerlingen heel rustig door de theorie. Zij horen mijn uitleg en zien bovendien de inhoud stapsgewijs op het scherm verschijnen. Af en toe stop ik mijn uitleg en geef de leerlingen de mogelijkheid om een vraag te stellen via de chat. Ik hoef mij niet bezig te houden met orde houden (en dat is een groot voordeel!), het is stil aan de andere kant van de lijn. Natuurlijk kan ik niet zien en weten of iedereen de uitleg begrepen heeft. Maar degenen die willen opletten, kunnen dat. De druktemakers in de klas hoor je niet.
- Een paar kleine opgaven op het scherm: wat de afgelopen week heel goed werkte na de uitleg van de theorie, waren een aantal kleine (controle-)opgaven op het scherm. In Cumulus lessen wordt vaak gebruik gemaakt van kleine opgaven (gegevens, vraag, antwoord) die in de klas digitaal / van het scherm kunnen worden gemaakt. In de klas zet ik deze kleine opgaven vaak in. De leerlingen maken een kleine opgave, ik loop rond, geef waar nodig tips en bespreek vervolgens het antwoord. Online werkt dit ook. De leerlingen maken een kleine opgave, ik vraag de leerlingen via de chat of zij klaar zijn (een groot deel van de leerlingen reageert: ‘klaar’), ik geef eventueel een kleine tip, ik vraag (nogmaals) of iemand extra tijd nodig heeft en vervolgens bespreek ik heel rustig het antwoord. Na een paar kleine opgaven sluit ik de les af met een grote opgave uit het werkboek.
- Een grote opgave uit het werkboek: afgelopen week heb ik elke les afgesloten met één grote opgave uit het werkboek (in de derde klas soms twee opgaven). De leerlingen gaan zelfstandig met de opgave aan de slag, ze stellen vragen via de chat en controleren ook hun antwoorden via de chat (die ik bovendien stapsgewijs op het scherm zet). Een aantal leerlingen loopt vast of heeft extra uitleg nodig. Zij blijven nog even in de les, de rest van de leerlingen verlaat langzaam het digitale klaslokaal.
Natuurlijk is de situatie verre van ideaal. Veel waardevolle interactie uit de klas gaat verloren als iedereen achter een scherm zit. En zijn alle leerlingen wel echt aan het werk? Moeten ze misschien huiswerk inleveren zodat de docent kan controleren wat ze gedaan hebben? Kunnen de leerlingen die het moeilijk vinden wel meekomen? Of werkt deze oplossing juist goed voor deze groep? Wat doen we met moeilijkere onderwerpen of opgaven? En toetsen? En wat als dit langer gaat duren dan drie weken?
We zullen zien hoe het de komende dagen gaat. Laten we maar niet te ver vooruit kijken. Tot nu toe zijn de leerlingen enthousiast. Een leerling uit de zesde klas vraagt via Microsoft Teams: “Zou u als u tijd heeft meer online lessen kunnen geven, buiten de magister uren. Ik heb gemerkt en denk ook veel andere dat de lessen erg handig zijn en een goede voorbereiding voor het se zijn.”
Wat zijn jouw ervaringen tot nu toe? Wat werkt wel? En wat werkt niet? Deel het met de redactie of reageer op het blog.
* * *
Over Cumulus
Cumulus combineert de kracht van digitaal en papier in nieuwe lesmethodes economie en bedrijfseconomie. Oordeel zelf en probeer de gratis demo op cumulus.co.
