‘Bas Haring over economie begrijpen’, Me Judice, 25 januari 2016, via youtube.nl
“Economie is wel een wat lastig vakgebied. In tegenstelling tot de biologie heeft het geen dinosaurus-skeletten die kunnen worden tentoongesteld. De natuurkunde heeft spectaculaire experimenten die bezoekers zelf kunnen uitvoeren; antropologen hebben boeiende voorwerpen van mensen van ver weg; archeologen hun potten en scherven, maar wat hebben de economen? Toch vind ik dat geen goed excuus. Dan moeten de economen maar wat beter hun best doen om hun verhaal te vertellen aan een breed publiek. Het aanleggen van zo’n collectie lijkt me niet alleen goed voor dat brede publiek, maar ook voor economen zelf.” (Bas Haring)
Docenten economie zijn continu op zoek naar (vakdidactische) ideeën, werkvormen, lessen waarmee zij de toch vaak abstracte vakinhoud kunnen overdragen, waarmee zij hun leerlingen kunnen uitdagen, verbazen, enthousiasmeren……en aan het werk krijgen.
Waarom cola duurder is dan melk
En de inspiratie komt de laatste tijd van buiten het vakgebied, van “volksfilosoof” en hoogleraar Bas Haring. In april 2016 publiceerde hij het boek ‘Waarom cola duurder is dan melk’. Een boek dat al onze leerlingen zouden moeten lezen, of in ieder geval een aantal hoofdstukken. En als ze het niet zelf thuis doen, kan het ook prima in de les.
We hebben Bas Haring daarom vorig jaar gevraagd of we een aantal hoofdstukken mogen aanbieden op Cumulus. Hij mailde terug: “Omdat ik meer vragen heb gekregen van docenten heb ik mijn uitgever gevraagd wat hun positie is jegens lesmateriaal. Dat is voor hen een onontgonnen terrein, vrees ik. Ikzelf heb er ook niet zoveel ervaring mee. Ik hou je op de hoogte.” We houden jullie ook op de hoogte.
Een economiemuseum
Daarnaast is Bas Haring bezig met een hele aardige serie artikelen op het discussieforum Me Judice: “Gedreven door nieuwsgierigheid en behept met een scherpe blik probeert hij als buitenstaander de inzichten die de economische wetenschap tot dusver heeft opgeleverd te doorgronden en voor een breed publiek inzichtelijk te maken. Het idee is om een museum met economische inzichten in te richten.” Hij schreef al mooie stukken over bijvoorbeeld het raadsel geld, de rente en de economie als machine. Allemaal vol kleine en grote ideeën voor lessen. Lezen dus!
Open dagen
De leerlingen uit groep 8 krijgen deze week hun cito-uitslag. De laatste (en de komende) weken staan de sociale media weer vol met aankondigingen van open dagen op middelbare scholen. Docenten richten hun vaklokaal in en proberen hun vak zo goed mogelijk te presenteren.
En ja, dan heb je het als docent economie wel wat lastiger dan de natuurkunde en scheikunde collega’s met hun mooie proefjes, experimenten en apparaten. Er zijn genoeg collega’s met creatieve ideeën voor de inrichting van hun economielokaal maar vaak blijft het steken op het neerleggen van oude profielwerkstukken, boeken en dergelijke. En dan mogen we bovendien steeds weer uitleggen aan de leerlingen uit groep 8 wat economie nou precies is. Voor niemand erg inspirerend. En weet je wat Bas Haring dan zegt: “Dan moet je maar wat beter je best doen!”. En hij reikt ons meteen het perfecte idee aan: richt een economiemuseum in!
Parade van Pen
Maak een opstelling van lego poppetjes, playmobile poppetjes en grote poppen. Leg er een uitlegkaartje bij (“De inkomensverdeling in Nederland kan in kaart worden gebracht door de parade van dwergen en reuzen. Deze is in 1971 bedacht door de Nederlandse econoom Jan Pen. […]) en een mooie grafische weergave van de Parade van Pen voor de Nederlandse inkomens en vermogens, te vinden in de gratis lessen in Cumulus. Een gegarandeerd succes. Ouders zijn gefascineerd en leggen het hun kinderen uit tijdens de open dag.
Zet een grote bak met chocolaatjes neer, een uitlegkaartje over de speltheorie en een instructieformulier voor het spelen van de ultimatum game. Eerlijk is eerlijk: de chocolaatjes gaan iets te snel op maar het experiment zet ouders en toekomstige leerlingen aan het denken.
De sokken van Keynes
Beeld de arbeidsmarkt uit als een klas met 30 leerlingen. Bas Haring zegt hierover: “Ik kan me niks voorstellen bij 17 miljoen inwoners. Daarom zou ik Nederland in willen krimpen tot het formaat van een klas. Dertig mensen. Dat kan ik overzien. Als je van 17 miljoen naar dertig mensen gaat verlies je nogal wat details, maar het wordt er wel overzichtelijk op. Van die dertig mensen werken er acht nog niet – ze zitten nog op school of zijn zelfs daar te jong voor. Zes zijn al klaar met werken en vijftien mensen werken er. En één iemand van die dertig is werkloos. Zo ziet Nederland er dus uit: de helft van de mensen werkt, en de niet-werkende helft is vooral óf te jong óf te oud.”
Gebruik humor. Leg geen foto van Keynes neer maar bijvoorbeeld twee geitenwollensokken met een uitlegkaartje met de titel “De sokken van Keynes”. Menig ouder kan een glimlach of schaterlach niet onderdrukken (hun kinderen begrijpen er niets van).
En zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Je kunt zelf vast nog veel meer goede ideeën bedenken voor het economiemuseum (deel ze vooral met collega’s in het land, bijvoorbeeld in de opmerkingen onder deze blogpost). En vind je het lastig? Denk dan aan de wijze woorden van Bas Haring: “Dan moet je maar wat beter je best doen!”.
Over Cumulus economie
Cumulus economie is een digitale lesmethode (havo / vwo) waarbij de docent centraal staat. Beoordeel Cumulus zelf en probeer nu de gratis demo. Ben je op zoek naar meer informatie of een persoonlijk gesprek? Neem contact op.