Cumulus heeft altijd de docent centraal gesteld bij de ontwikkeling van nieuwe lesmethodes economie en bedrijfseconomie. Het is nu tijd voor een belangrijke volgende stap: Cumulus nog beter maken voor de leerling. In deze blogpost lees je wat dit betekent en wat je de komende tijd kunt verwachten.

De docent centraal

In 2015 startte Cumulus met het artikel Wat?! Adaptief en gepersonaliseerd leren? in het Tijdschrift voor het Economisch Onderwijs (TEO) van de VECON. We verbaasden ons over de ontwikkeling van nieuwe digitale lesmethodes door de grote uitgeverijen: ‘platte’ tekst in een zwaar beschermd, digitaal jasje, waar leerlingen zelfstandig, adaptief en gepersonaliseerd mee zouden kunnen werken achter een tablet of computer. Het ‘nieuwe leren’ 2.0, of misschien wel 3.0.

Na het door de commissie-Dijsselbloem afgeserveerde studiehuis, basisvorming en Tweede Fase werd (en wordt!) de zelfstandig lerende leerling opnieuw leven ingeblazen. Terwijl de meeste kinderen niet echt zelfstandig kunnen leren. Prof. dr. Paul Kirschner legt het nog één keer uit: “De enige mensen die echt in staat zijn om hun eigen leren zelf te sturen zijn experts; mensen met veel kennis. Zij weten wat zij weten, wat zij niet weten, wat zij moeten weten om een probleem op te lossen of taak uit te voeren, en hoe zij daaraan kunnen / moeten komen.”

Leerlingen hebben dus een docent nodig. Een docent die een verhaal in de klas vertelt, die de leerlingen weet te verbazen en te enthousiasmeren en die de leerlingen aan het werk krijgt.

Cumulus vond in 2015 dat het anders moest. Niet de zelfstandig lerende leerling centraal, maar de docent centraal. Of zoals een docent uit Goes het verwoordde: “Een lesmethode aangepast aan de docent. De docent centraal waardoor leerlingen beter kunnen leren.”

Lessen vormen de basis van Cumulus

Cumulus start niet met het schrijven van een boek maar met het maken van digitale lessen. Dat is wat veel docenten zelf ook al doen (“met een boek heb je nog geen lessen”). Waarom zouden we dat niet centraal doen en vervolgens de lessen continu verbeteren met feedback en opmerkingen van docenten? Cumulus lessen zijn verrijkt met praktische opdrachten, kort en langer beeldmateriaal, actualiteit, afwisselende werkvormen en heel veel opgaven. Docenten kunnen de lessen in powerpoint meteen presenteren maar ook eenvoudig downloaden en aanpassen.

Voor (diepe) verwerking van de leerstof is en blijft papier nodig. Dat hoeven we aan docenten niet uit te leggen. Alle opgaven bij de lessen zijn daarom opgenomen in het werkboek. In de les werken de leerlingen meestal aan opgaven uit het papieren werkboek.

Op basis van de lessen schrijven we een samenvatting van alle theorie, inclusief rekenvoorbeelden en stappenplannen. Deze samenvatting nemen we ook op in het werkboek. Hiermee hebben de leerlingen per leerjaar een papieren werkboek met alle theorie en opgaven en tegelijkertijd toegang tot alle digitale inhoud op cumulus.co.

Cumulus voor de leerling

De docent centraal stellen in een lesmethode werkt. Meer dan 80 middelbare scholen werken inmiddels met Cumulus. Nu is het tijd voor een volgende stap. Tijdens de Cumulus docentenmiddag in 2018 hebben docenten nagedacht over de vraag hoe we Cumulus nog beter kunnen maken voor de leerling. Leerlingen gebruiken Cumulus op dit moment op verschillende manieren maar alle leerlingen hebben behoefte aan houvast, structuur en feedback. En dat kan nog een stuk beter in Cumulus.

De komende jaren gaan we Cumulus verder verbeteren voor de leerling. We behouden wat we hebben voor de docent maar verbeteren de inhoud voor de leerling. Dat doen we in twee stappen:

• Stap 1: we beginnen met het op een betere manier presenteren van alle bestaande, vertrouwde inhoud. In het nieuwe Cumulus helpen we leerlingen nog beter om stapsgewijs de inhoud te doorlopen, bijvoorbeeld bij de voorbereiding op een toets of schoolexamen.
• Stap 2: we ontwikkelen stapsgewijs nieuwe inhoud en nieuwe modules voor de leerling waarbij de nadruk ligt op interactiviteit en feedback.

Ons doel met het nieuwe Cumulus voor de leerling: we willen dat een leerling zelfstandig een onderwerp kan bestuderen. Huh? Het Cumulus team is toch heel kritisch op het concept van de zelfstandig lerende leerling? Jazeker. Wat ons betreft wordt de basis voor elk onderwerp in de lessen op school gelegd. Echter, de leerling zal op een gegeven moment zelf aan de slag moeten. Bijvoorbeeld voor een toets, een schoolexamen of als hij / zij een paar lessen gemist heeft. Cumulus moet de leerling hierbij helpen.

Bestaande inhoud beter presenteren

Voor de start van het nieuwe schooljaar (begin augustus 2019) lanceren we de nieuwe omgeving voor de leerling. In deze eerste versie werken we zoveel mogelijk met de bestaande, vertrouwde inhoud. We presenteren deze slechts op een duidelijkere manier aan de leerlingen.

Om een leerling zelfstandig een onderwerp te laten doorlopen, moeten onderwerpen voor de leerlingen goed afgebakend zijn. Alle Cumulus lesmethodes hebben op dit moment een duidelijke structuur: het programma bestaat uit een aantal samenhangende thema’s, elk thema bestaat uit een aantal onderwerpen en een onderwerp bestaat uit meerdere lessen.

Sommige van deze onderwerpen zijn echter te groot voor de leerling om (zelfstandig) te kunnen behappen. Voor de leerling wordt een aantal onderwerpen daarom verder opgedeeld in (meestal twee) deelonderwerpen. Een voorbeeld voor zowel economie als bedrijfseconomie laat zien wat we bedoelen:

Om de leerling meer houvast en structuur te geven, bieden we voor elk (deel-)onderwerp een ‘stappenplan’ aan met de volgende onderdelen: leerdoelen, samenvatting, begrippen, opgaven en uitlegvideo’s. Op mobiele telefoons en tablets ziet dat er als volgt uit:

Een korte toelichting bij de verschillende onderdelen:

• Leerdoelen: we beginnen elk onderwerp met de leerdoelen. Voor, tijdens en na het bestuderen van een onderwerp kan de leerling controleren wat zij / hij moet kennen en kunnen. Bij het opstellen van de leerdoelen sluiten we aan bij de meest recente syllabi en proberen zo concreet mogelijk te zijn.
• Samenvatting: we gaan ervan uit dat de basis voor elk onderwerp wordt gelegd in de lessen (met een belangrijke rol voor de docent). De leerling heeft vervolgens nog behoefte aan een samenvatting van de belangrijkste theorie. Als de theorie is teruggebracht tot de essentie kan de leerling zo snel mogelijk aan de slag met het maken van opgaven.
• Begrippen: de belangrijkste begrippen van elk onderwerp komen terug in de samenvatting maar sommige leerlingen vinden het fijn om een lijstje met de definities van de verschillende begrippen te bestuderen.
• Opgaven: na het (kort) bestuderen van de theorie, moet de leerling zo snel mogelijk aan de slag met het maken van een aantal opgaven. Voor elk onderwerp zijn er drie typen opgaven in volgorde van toenemende moeilijkheid: kleine opgaven, grote opgaven en examenopgaven (havo en /of vwo).
• Uitlegvideo’s: heeft de leerling behoefte aan meer uitleg, dan kan hij / zij een uitlegvideo bekijken. We maken hierbij gebruik van bestaande uitlegvideo’s. In de toekomst gaan we deze stapsgewijs aanvullen met en vervangen door Cumulus-uitlegvideo’s.

Nieuwe inhoud ontwikkelen

Na het lanceren van het nieuwe Cumulus voor de leerling gaan we stapsgewijs nieuwe inhoud en nieuwe functionaliteit voor de leerling ontwikkelen. We geven een aantal voorbeelden (die nog verder uitgedacht moeten worden):

• Kleine opgaven: wij zijn voorstander van het maken van grote opgaven op papier. Echter voor kleine controlevragen werkt digitaal prima. Het moment “pak nu je boek erbij en maak opgave 3 op bladzijde 54” onderbreekt vaak het ritme van een les. In plaats daarvan wil een docent meteen door met het maken van een aantal vragen, als het even kan in toenemende moeilijkheid. De gegevens en de vraag staan op het scherm, de leerlingen maken de vraag in hun schrift, de docent loopt rond, het antwoord wordt besproken en een volgende vraag volgt. Een cyclus van een paar minuten. Voor elk onderwerp is er in Cumulus op dit moment een set van dergelijke kleine opgaven in powerpoint beschikbaar. Deze kleine opgaven zijn echter ook heel geschikt om door de leerling in de browser te maken. De leerling kan dan – na het bestuderen van de theorie – relatief snel controleren of hij / zij de kennis en vaardigheden van het onderwerp beheerst en vervolgens aan de slag gaan met grotere opgaven uit het werkboek.
• Leerdoelen: in de eerste versie van de nieuwe omgeving voor de leerling, nemen we de leerdoelen simpelweg op per onderwerp. In een volgende versie zien we voor ons dat de leerling deze leerdoelen kan afvinken en zo voor zichzelf een overzicht bijhoudt van de voortgang bij het voorbereiden van een toets of schoolexamen.
• Favorieten: leerlingen moeten voor zowel economie als bedrijfseconomie gedurende een aantal jaar een flinke hoeveelheid inhoud behappen. Wat was ook alweer belangrijk? Wat vond ik een moeilijk onderwerp? Welke opgave is een perfecte oefening voor het onderwerp? Welke uitlegvideo heeft mij enorm geholpen? Het zou fijn zijn als een leerling deze ‘favorieten’ kan opslaan en eenvoudig terugvinden.

Feedback

Cumulus is continu in ontwikkeling. Als docent kun je via het platform feedback geven op al het lesmateriaal. Samen met de redactie worden deze suggesties en verbeteringen verwerkt. Zo werken we samen aan betere lessen. Op de plannen die we in deze blogpost hebben gepresenteerd, ontvangen we ook graag feedback. Heb je opmerkingen, suggesties, goede ideeën? Reageer onder het blog of stuur een bericht aan de redactie.

Over Cumulus

Cumulus combineert de kracht van digitaal en papier in nieuwe lesmethodes economie en bedrijfseconomie.